zondag 11 september 2011

Koran naast Bijbel in de Janskerk: na vijf zondagen

Afgelopen vijf zondagen hebben we in de Janskerk uit de Koran gelezen. Soms zelfs alleen een Korantekst, meestal in combinatie met bijbelteksten. De eerste drie zondagen waren het verhalen over Adam, Abraham, Mozes die niet in de joodse bijbel voorkomen. Nieuw materiaal dus over de oude aartsvaders. De 4e zondag was het een versie van het verhaal over de wonderbaarlijke broodvermenigvuldiging. De laatste zondag over Gods tekenen in de natuur.
Ik kreeg overwegend positieve reacties: verrast dat er zoveel overeenkomst is tussen bijbel en koran, gelukkig ook met de spiritualiteit van het belangrijkste islamitische geschrift. Alleen van twee dominees-toehoorders kreeg ik na de 4e zondag te horen, dat ze vonden dat de koran eigenlijk weinig toevoegde aan het bijbelverhaal. Typisch was dat een van hen daarvoor zei, dat het nu juist was opgevallen dat Marcus zo negatief is over de mensen die toch nog lastig bleven doen en ongelovig waren na zo'n kanjer van een wonder. En dat was nu juist heel stevig aangedikt in de korantekst en van daaruit hadden we de evangelietekst wat langer genomen dan hij gewoonlijk in de liturgie klinkt. Dus toch vanuit de koran een nieuwe visie op het verhaal. Maar toch kan ik die negatieve mening wel billijken: je hoeft je niet overal mee te bemoeien, je mag de islam irrelevant vinden, je hoeft er geen mening over te hebben. Je hoeft niet overal een mening over te hebben.

Hieronder nog een afbeelding die ik vorige keer, bij blog en liturgie samenvatting, vergeten ben: Abraham in de vuuroven. Een verhaal dat verteld dat Abraham door koning Nimrod vervolgd wordt omdat hij slechts één onzichtbare Godheid eert en de koning niet als God erkend. Niet in Bijbel, wel in Talmoed en Koran.



Mijn persoonlijke reden om dit experiment (3 jaar geleden ook eenmalig gedaan) te willen herhalen is het feit dat de islam de laatste twee jaar in de PKN-kerk sterk negatief in het beeld komt. Er wordt als een soort mantra steeds herhaald dat de kerk een onopgeefbare verbondenheid met Israël heeft. Dat lijkt iets op wat er in een familie is: broers, zussen, ouders: die band blijft ook als er knetterende ruzie is, die kun je niet ontkennen.
Maar hoe zit het tussen christenen en Tibet? Christenen en Papua? En dan die familieband met moslims? Abraham stuurde Hagar en Ismaël weg, maar kreeg er later volgens het Talmoed-verhaal toch benauwde gedachten over, wilde eens gaan kijken. 'Je mag je kameel niet' zei jaloerse Sarah, die een rivale niet zag zitten.
Na eeuwenlang wegzetten van Israël is sinds 1945 de Protestantse Kerk (en andere christelijke kerken) omgedraaid ten opzichte van israel. Dat is het resultaat van de sjoah. Het zou mooi zijn als ruim vijftig jaar later nu de kans gegrepen wordt om de islam niet weg te zetten als een ´absoluut andere religie, ontkenning van het wezen van het christendom´ (zoals een concepttekst voor de KPN-synode wil), maar dat we realistisch naar de islam als een nauw verwante zuster-religie kijken. Mogen we ook wel mee kibbelen, maar niet uitsluiten.



We namen afscheid van Remonstrantse studentenpastor Heine Siebrand. Hij had een heel mooie keten van filosofische gedachten, aforismen en anecdoten die oproepen tot zelfstandig denken en creatief lezen van de traditie. Zijn verhaal over 9/11: hij had een bezoek gebracht aan de schoonvader van Simon Vestdijk, toen al 100 jaar oud. Hij wilde een bloemetjes kopen. De vrouw in de winkel zei dat er iets verschrikkelijks was gebeurd. 'En wilt u nou nog wel een bloemetje kopen?' Toch maar gedaan dus.