zaterdag 19 januari 2013

De bescheiden oecumenische droom van de Wereldraad

In 1948 werd de Wereldraad van Kerken opgericht vanuit protestantse eenheidsbewegingen op gebied van missie, theologisch overleg over dogmatische geschillen, een organisatische voor praktische wereldhulp. Visser 't Hooft was de eerste secretaris-generaal en Hendrik Kraemer leider van het studiecentrum, in en bij Génève, want het kerkelijk wereldcentrum moest dicht bij de politieke VN kantoren zitten. Er was een dubbele agenda: eenheid van de christenen én een moderne kerkelijke beweging die vrede en welvaart voor de aarde zou moeten gaan betekenen. Salvation, justice, peace, integrity of creation het zijn sleutelwoorden geworden. De Wereldraad werd geen echt nieuw Vaticaan, al heeft het natuurlijk ook wel de gewone dynamiek, navelstaarderij, interne problemen van iedere grote organisatie.

Op 17 januari 2013 was er de jaarlijkse oecumenelezing in de Utrechtse Geertekerk. Er stonden stoelen voor zo'n 200 belangstellenden en die waren er ook wel. Henk van Hout, huidige voorzitter van RK huize gaf de aftrap met eenkorte herdenking van Anton Houtepen en vooral Herman Fiolet. Dan was er Klaas van de Kamp, secretaris van de Nederlandse Raad van Kerken. Vreugde omdat in 2012 dooperkenning onder kerken is ondertekend en plannen voor komend jaar. Nog geen deelnemen aan elkaars rituelen van brood en wijn, maar alleen een gesprek onder elkaar over de beleving ervan. Verder herdenking van de afschaffing van slavernij met een wandeling in Utrecht, de kerkennacht. Voor de deelname aan de internationale WCC was er vooral een rapport over missie (lastig te vertalen zei Greetje Witte-Rang tegen mij, die theologische taal) en de waterverklaring: iedereen heeft recht op goed water.

De huidige secretaris-generaal is Olav Tveit en hij hield de grote speech. Eerst was er een interview van Tveit (hier links) met Marius van Leeuwen, ondervoorzitter van de Raad, remonstrants hoogleraar in Leiden). Het ging allemaal wat moeizaam: Van Leeuwen was niet zo vlot in het Engels, Tveit praat niet zo duidelijk (Albert van den Heuvel zei: 'geen groot communicator, wel een betrouwbaar man).

De grote speech van Tveit leverde geen opzienbare visies op. De WCC gaat niet weg uit Génève ook al is het erg duur daar kantoor te houden, want men wil in dit centrum van politiek met vluchtelingenhulp en andere organisaties blijven om invloed te hebben en bijstand te kunnen geven. De ambities (één zichtbare kerkgemeenschap) wil Tveit ook niet opgeven, maar hij vindt het ook wel mooi dat de krimp in Nederlandse kerken geen heimwee naar machtsposities hebben opgeleverd. Der meeste christenen leven in minderheidspositie.
Wat interreligieuze dialoog betreft, waarschuwde Tveit wel dat we niet te gauw over spanningen en vervolgingen moeten spreken, Israel niet klakkeloos moeten verheerlijken en in het gesprek met 'Israel' ook altijd de Palestijnse positie moeten betrekken. Er moet contact blijven met Pinksterkerken. Geen grootse, samenhangende visie. WCC is een faciliteit voor conferenties en dat doet men vooral in Génève.
Vooral mannen dus. Alleen de korte meditatieve gebedsdienst werd door een vrouw geleid. En hier dan links Eelkje Houtepen in een prachtige rode jas, die hier bijna niet te zien is. In het midden Maria ter Steeg en rechts Huub Vogelaar. De gepensioneerdenvan IIMO waren er (op de achtergrond ook nog even Gerard van 't Spijker), maar de 'werkenden' of 'actieven' hadden allemaal wat anders te doen.