maandag 20 november 2017

De Wijsheid van EUGers op muziek gezet door Mathilde Wantenaar

In totaal heeft het koor van de EUG in Utrecht de laatste 15 jaar viermaal een grote compositie-opdracht kunnen geven. De eerste was de Mis van Henny Vrienten, op teksten van EUG-leden. Daarna kwam de viering van 150 jaar orgel, met een selectie van gedichten van Lucebert. Dat was de Missa Poetica.  Op teksten van vooral Sytse de Vries  maar ook met elementen van  de Latijnse (en griekse) misteksten zongen we op 16 November 2013 de Missa bilingua op mooie muziek van onze dirigent Hans Leeuwenhagen.
Begin dit jaar was het schilderij Waiting for Sophia van Angie Deveureux aangekocht en een enkele keer in de Janskerk van Utrecht neergezet tijdens een dienst, daarna weer verdwenen. Ik schreef daarover in februari 2017. Als vervolg daarop werd er een algemene workshop gedichten schrijven georganiseerd, waarop een klein groepje van leden van de Ekumenische Utrechtse Gemeeenschap (zoiets is de betrekenis van EUG) een vijftal gedichten geschreven, waarop componiste Mathilde Wantenaar werd gevraagd er muziek op te schrijven. 12 November 2017 werd die voor het eerst uitgevoerd.

Beeld van de (nog) lege kerk tijdens de repetitiedag. Links zit de componiste  rechts pastor JasjaNottelman. Wantenaar is geboren in 1993, wist op haar 9e al dat zij componiste wilde worden en is het dus ook geworden! Haar muziek is gevarieerd: de vijf liederen zijn in grote variatie geschreven van stil, zelfs verstild en meditatief tot theatraal en uitbundig. Soms met veel herhalingen van de in het algemeen zeer korte teksten, tot een snelle lawine van allerlei omschrijvingen van wijsheid. De begeleidingen zijn bescheiden, nauwelijks een voorspel of introductie en eigenlijk nergens echt solospel voor piano of orgel. Daar zal Laurens de Man wel wat meer van gaan maken denk ( of soms: vrees!) ik.
Bij nader bekijken van het schilderij bleek Sophia of Christa te zijn: een vrouwelijke versie van Christus, zoals de feministische theologie ook een vrouwelijk verschijning van God kent. Op haar linkerhand kun je zelfs een stigma-wond herkennen. Maar dat zag ik er in terwijl de vrouwelijke theologen daar nog niet naar hadden gekeken.
Wijsheid, werd me verteld, is anders dan de Logos: want die wordt toch al snel weer mannelijk gezien. Wel goddelijk, maar niet god-gelijk, voortkomend uit de goddelijkheid maar in mensen aanwezig (als het goed is). Ik had even het gevoel in een Vrijmetselaarsloge te zitten, maar het is toch vooral een laat-Joodse gedachte, van tegen de tijd van Seleuciden en ptolemeeën, de laatste eeuwen vóór Christus.
 Word wakker, Wijsheid, maak toch voort.
Laat woorden van vertrouwen stromen,
opdat gebeurt waar wij van dromen ..
Jij die in ons ontspringt en leeft,
jij die kan brullen en kan fluisteren:
leer mij toch wachten, leer mij luisteren
Het gaat hier allemaal niet om en soort godsbewijzen: dat er bij evolutie toch een 'eerste begin' moet zijn, of dat wij allemaal participeren aan een 'algemeen zijn',  of dat er een intelligent design voor deze wereld is.
Wij hebben lekker gezongen, dat zeker!