vrijdag 13 januari 2017

Islam op de grens van Arabische woestijn en late oudheid: Robert Hoyland

Robert Hoyland werd rond 1998 bekend door een fantastische bronnenpublicatie: Seeing Islam as Others Saw it, over vroegste niet-Islamitische bronnen (vooral Syriérs, Perzen, Egyptenaren, Grieken, veel monniken). Ik heb mijn exemplaar onlangs weggegeven. Is niet zo erg, want heel veel en nog meer is nu in het CMR project en veel staat ook op die fantastische site Academia.edu.
Onlangs verscheen https://www.academia.edu/8272594/Early_Islam_as_a_Late_Antique_Religion.
Ik dacht natuurlijk meteen aan Angelika Neuwirth die dat nam als titel voor haar grote handboek over de Koran, maar zij komt nu even niet voor.
Hoyland komt uit de school van Patricia Crone, kritisch over de traditionele visie op Mohammed, zonder dat ze zelf met een nieuwe synthese kom komen (Mekka was geen grote handlstad, vroege islam een apokalyptische beweging).

Hoyland probeert in dit artikel een middenweg te vinden tussen de arabische oorsprong van Mohammed (al die speculaties dat hij uit Oost-Perzië zou komen, of zelfs Afghanistan komen niet meer terug). Maar er is wel een ontwikkeling in de Koran zelf en in de vroege islamitische beweging, die duidelijk meer herneming van thema's van de late oudheid, met name religieuze ontwikkelingen in Syrië zou zijn, dat Said Reynolds: de koran als meditaties en preken op thema's  die ook bij Ephrem de Syriër en zijn volgelingen voorkomen.
Ik dacht aan een schaalvergroting van de ontwikkeling van Snouck tot Montgomery Watt: de grote verschillen tussen de wat apokalyptische en maatschappijkritische Mohammed uit Mekka en de meer geleidelijke, politieke Mohammed van de Medinatijd, maar dan wellicht over nog wat langere tijd uitgesmeerd.
Hoyland doet zelf niet veel met de Koranteksten of opbouw (vandaar dat dat ontbreken van een verwijzing naar Neuwirth). Maar als je zelf bezig bent met een bepaalde sura (zoals ik nu met sura 5) helpt het nog niet zo heel veel.

Geen opmerkingen: