Anak Kolong, Kazerneconcubinaat, celibaat en eunuchen

Bij haar 65e verjaardag is er een prachtig boek verschenen voor Elsbeth Locher-Scholte. Het koloniale beschavingsoffensief (Leiden:KITLV 2009) gaat over de laatste decennia van het Nederlands-Indische kolonialisme. Een van de meest ontluisterende verhalen is van Petra Groen over het verbod voor lagere militairen om te huwen (was te duur!) al mocht er dan wel een 'huishoudster' mee in de kazerne. Af en toe was er een hetze tegen deze 'onzedelijkheid', van politici, dominees en priesters. Ook de soldatenpastoor Verbraak heeft zo'n actie in gang gezet (blz. 28) maar het heeft allemaal niet veel geholpen. Pas in 1919 mochten alle militairen trouwen en het kazerneconcubinaat werd in 1928 verboden. Ded 'beschaver' liep hier dus zeker niet voorop.
Henk Schulte Nordholt heeft een mooie bijdrage over reclames en de burgerlijk-westerse idealen van de indische mensen einde jaren 1930: nog geen moderne mall, maar wel dezelfde mentaliteit.




Die verhalen doen je denken aan andere verplichte onthoudingen zoals bij de eunuchen van de Chinese (en andere) keizers en het katholiek-kerkelijke celibaat. Lang nadat de maatschappelijke acceptatie daarvan voorbij is kunnen die nog wel doorgaan!

Een onthutsend verhaal is ook dat van Hans Meijer over 'De Bertha Hertogh-affaire'. Een indo-meisje wordt in de oorlog 1942-1945 liefdevol opgevangen door een moslimvrouw uit Maleisië, maar na 1950 opgeëist door de katholieke ouders. Ook boordevol schijnheiligheid, zoals heel veel van dat 'beschavingsoffensief'.