De grote en kleine woorden van kerstmis 2015

Over de Paasdatum is in de geschiedenis van het christendom veel te doen geweest. De details heb ik nooit goed bestudeerd, maar er zijn schisma's over geweest (o.a. in Ierland) en de orthodoxe kerken hebben nog altijd een andere datum.
Ook over Kerst is heibel geweest. De eerste vermelding gaat al over een viering in Alexandrië waarvan Clemens schrijft dat sommigen zo absurd zijn precies de datum en het jaar van Jezus'geboorte te weten (ergens in mei). Een romeinse kalender schrijft in 354 dat 25 december de Natalis Invicti is, dus de geboortedag van Sol Invictus, de onoverwinnelijke Zonnegod of Christus. Het feest is dus geharmoniseerd met/gepikt van de laat-Romeinse monotheïstische erkenning van een enige godheid. In Constantinopel moet het al rond 330 erkend zijn, maar in een innige relaties met het epifanie-feest, waarom het in Rusland en griekenland (en Egypte?) nog altijd op 6 januari staat. Ook Augustinus plaatst 25 December als een minder feest op de lijst van de eerste verschijningen, waarbij Epifanie, de openbaring aan de drie wijzen, belangrijker was. Terugkeer naar het ´originele kerstfeest´ als een 'zuivering van Kerstmis' is dus a-historisch, zoals iedere fundamentalisme or reformatie in feite een vernieuwing is.

 Overigens was dit jaar de viering van de geboortedag van Mohammed juist één dag eerder: 24 december. Ook niet zonder problemen. Het feest is in de 10e eeuw in het Fatimidenrijk van Egypte ingevoerd.  In het Wahhabitische Saudi-Arabië is het zwaar verboden om het feest te vieren. En dit jaar heb ik voor het eerst ook een stevige discussie in Indonesië opgemerkt of het wel is toegestaan om de geboorte van Mohammed te vieren. Maar (zie hierboven) in Madiun werd het met een grootse processie met voedseloffers gevierd, in nabootsing bij de Grebeg die wij meermalen in Yogyakarta hebben meegevierd.

 In Utrecht hebben we het voor het eerst sinds jaren gevierd met de aloude Kerst-Wajang (uit 1984-5!) waarvoor ik met heb verkleed als Ki Karel Wulung en het verhaal heb verteld met de oude wajang-poppen. Geen volledige collectie maar leuk en volledig genoeg om het in een mooie sfeer te vertellen.

Maud en Diemer dansen en bewonderen  hier de kerstkribbe in de stal op het scherm waarop de lichtplek wat al te klein was. Dat moet volgen jaar groter en beter worden. Hieronder nog een aparte foto van de dalang.

 Ik zong met het Janskoor in de nachtdienst en nog in de morgenviering. De grote woorden waren er van dominee Harry Pals in de nacht: Kerst betekent de wereld omgedraaid, het kleine kind in een achterstandshuis, nee, minder nog, is de kracht die de wereld omdraait/zal draaien.
Pastor Marieke Milders ging meer van een modern kerstgevoel uit: een feest van gezelligheid, kleine gevoelens, maar zeker altijd van hoop. Dat wensen wij allen ook toe.

2015-2016

In deze tijd van elektronische hoogstandjes die wij maar nauwelijks kunnen bijhouden (en het ook nogal eens laten afweten), nu dus ook een eindejaarsgroet via email!

Paule en ik, Karel, hebben wel eens last van wat een goede vriend noemt PHPD, Pijntje hier, pijntje daar, maar mogen ons in het algemeen verheugen op een goede gezondheid. Vooral in Karels grote familie is dat wel wat anders met een oudere groep waar de een na de ander geen auto meer mag rijden, waar berg- en wandel­vakanties nu worden nu worden vervangen door rustige bootcruises in eigen land.

Wij volgen met spanning de ontwikkelingen in het werk van onze kinderen. ‘Het gaat alleen zo snel, die technische vernieuwing!’ verzuchtte Floris laatst. Zo zelfs dat nieuwe apparaten op de markt komen voordat ze volledig uitgetest zijn en waar de consument het maar moet zien bij te houden. Diemer en Mette komen bijna alle vrijdagen en zijn dus helemaal ‘thuis’. En om deze fotoserie maar met de volgende generatie te beginnen, hieronder eerst Floris en dan Stijn met de zijnen.

Onze vier kleinkinderen, Sophie en Maud in Den Haag (Stijn en Inge), en Diemer en Mette in Amsterdam zien we vaak en zij houden ons jong: we vragen ons dan wel af hoe wij dat vroeger ooit toch hebben kunnen doen, dat wij naar Jakarta gingen toen Floris en Stijn 6 en 4 waren, de leeftijd van de Sophie en Maud nu. Die twee komen nu vooral in de schoolvakanties enkele dagen naar Utrecht.

Voor Karel  was 2015 het ‘jaar van de drie boeken’. Bij KITLV/Brill in Leiden verscheen het derde deel over de ontwikkeling van de katholieke kerk in Indonesië. In totaal zijn dat nu bijna 2000 bladzijden. Catholics in Independent Indonesia, 1945-2010. Na een islamitische periode van 1970-1995, waren dat dus bijna twintig ‘katholieke jaren’. Dit laatste deel is vreselijk duur (€ 192), maar wordt toch al aardig geciteerd. Het tweede boek was het boek over Fethullah Gülen (redactie, samen met Gürkan Çelik en Johan Leman). Tenslotte kwam de Indonesische vertaling uit van het boek over de Jezusver­zen in de Koran. De boeken worden net als de academische reizen (drie: in September eerst naar Mana­do, dan naar Birmingham, in december naar Singapore): http://relindonesia.blogspot.nl geeft hiervan meer informatie.

We maakten samen veel ‘wekelijkse wandelingen’ van zo’n 10 km en zagen dus heel wat van het Nederlandse platteland. In september waren wij nog een kleine week in Luxemburg, ook aan de Belgische kant ervan. De verslagen daarvan staan weer elders op deze blog. Hieronder nog een selfie uit Luxemburg (maar het had overal bij regen kunnen zijn).

Er waren veel gasten, lezingen, boeken die we lazen. Een aantal hiervan kregen ook een verwerking op de weblog, een soort publiek dagboek. Karel zong geen Bachcantates, vooral omdat er in de weekenden te vaak afspraken waren. Een van de plannen voor komend jaar is juist het zingen van dat werk in de Geertekerk. Maar hij zong wel in het Janskoor en naast de diensten in de Janskerk gingen we ook nog wel naar de Dominicus en de De Nieuwe Liefde in Amsterdam: ijveriger kerkgangers dan jaren geleden. We ergeren ons minder en pikken het mooie eruit. In de krant stond de vraag van een nieuwe film: Zou de wereld beter af zijn zonder Islam? Of zonder religie? Natuurlijk is er ook wel heel veel kunst, literatuur, dat daar dicht tegenaan zit en voor ons een mooie combinatie vormt.

We zitten in de levensfase dat oude vrienden overleden: Koos Waardenburg, onze buurman Wim Aantjes, Wasim Bilal en Simuh, dierbare en inspirerende vrienden uit Indonesië.

Wij wensen iedereen, de hele wereld dus een mooi 2016, Paule en Karel Steenbrink-Maas