De laatste weken ben ik bezig geweest met voorbereiding voor een HOVO-cursus
Christendom als Wereldreligie. Zoals ik het deed in de laatste jaren van het doceren aan de Universiteit Utrecht, geef ik daar ene beeld van ontwikkelingen in Azië (dat vooral: 4 landen, India, Indonesië, Japan en China), Afrika en Latijns Amerika. Er komen veel illustraties bij. Al gaandeweg ontdekte ik de kunst van twee nieuwe sterren. De mooiste serie is wel die van de Japanner Watanabe, die een heel persoonlijke stijl van iconen-schilderen heeft ontwikkeld. Alle belangrijke thema's komen er voor en steeds weer zo anders. - Bij de cursussen Russische en Griekse iconen schilderen moet de schilder zich aanpassen aan de geijkte conventies, maar Sadao Watanabe (geb. 1913) heeft niet alleen een heel eigen taal en format ontwikkeld, hij heeft dat ook heel sterk doorgevoerd en daarnaast soms nog wel een tiental afbeeldingen van één thema gemaakt. Zo bijvoorbeeld van het laatste avondmaal.
Als voorbeel;d van zijn stijl hier twee afbeeldingen van de doortocht door de Rode Zee. De bovenste is een soort zoekplaatje: vooral de val van Farao en zijn paarden wordt wel erg dramatisch voorgesteld.
Bij de onderste vinden we een tweedeling: de overwonnen liggen inderdaad op de bodem, tussen de vissen, maar Mozes en zijn getrouwen bezingen hier de overwinning. Overigens niet bepaald een afbeelding die de religie als bron van vrede ziet!
Bijzonder is ook de verfijnde afbeelding van de annunciatie. Maria zit hier niet te bidden, maar speelt op een fluit. Traditioneel is wel de lelie als teken van zuiverheid en de Geest die er toch ook hier weer bij is als een duif: genoeg oude christelijke traditie dus, maar ook een nieuwe beeldentaal.
Kubistische invoeden, ook de chinese soberheid vinden we terug bij de jongere He Qi in zijn impressie van de annunciatie. Watanabe en He Qi horen tot de kleine groep van niet-westerse kunstenaars die er van kunnen leven om christelijke kunst te maken. Ze moeten ze toch nog wel vaak in westerse landen verkopen. He Qi doceert nu in de VS.
