Salafisme: een gevaar of een onschuldige dromerij?

Vorige week is in Tilburg Mohammad Soroush gepromoveerd op het salafisme. Zijn stelling was dat het een gevaarlijke ideologie is, die een confrontatie zoekt met de moderne westerse maatschappij, althans volgens de samenvatting van De Volkskrant van vandaag.De moderne democratie wordt niet erkend, moslims wordt aangeraden zich niet onder niet-moslims te stellen en zo wat meer. 'Salafisten sturen aan op een confrontatie'.  Daartegenover staat de mening dat de meeste salafisten nogal onschuldige moslims zijn die hopen op een messianistische tijd: de wereld zal ooit nog helemaal beter worden, als...  Ja, als dat vage begrip sharia het gedrag van de mensheid helemaal zou regelen, dan is het volgens deze visie een ideale tijd.
Het probleem begint al bij het begin: in de ongeveer 30 jaar van de dood van de profeet tot de moord op de 4e van de rechtgeleide kaliefen zouden de moslims helemaal braaf geleefd hebben en zou het allemaal goed zijn geweest in de islamitische wereld. Helaas zijn kalief 2-3-4 door moord om het leven gekomen, bewijs al van veel onenigheid en ontevredenheid. Het paradijs van het begin van de islamitische periode is dus niet zo eenduidig geweest en dat eindvisioen moeten we misschien, als we reëel zijn, ook niet te snel verwachten.
Ook vandaag kwam binnen op academia.edu een artikel van Averil Cameron over de laat-klassieke tijd en de apokalyps: zowel bij joden, christenen als wellicht bij de vroege moslim-gemeenschap heeft zo'n messiaanse verwachten een rol gespeeld: tussen 610-640 is niet alleen Mohammed als profeet opgetreden (met wat eindtijd-teksten in de vroege hoofdstukken van de Koran), maar rond de strijd van keizer Heraklius en de Perzen (628 herovering van Jeruzalem door de christenen, nadat de stad eerder door de Perzen was veroverd, die zelfs het heilig kruis hadden meegevoerd) gingen die eindtijd-gevoelens ook een grote rol spelen.

Sharia wordt wel vertaald met 'Islamitische Wet', en Snouck Hurgronje heeft geprobeerd de term Plichtenleer in te voeren. Voor de overgrote meerderheid van moslims heeft het een betekenis die wel lijkt op de Terugkeer van Jezus of zoiets als de Overwinning van het Proletariaat voor Marxisten. En het onderworpen zijn aan niet-Moslims. Een grote Fatwaraad voor Moslims in Europa heeft het wel een voor verboden verklaard om zo maar naar een niet-westers land te emigreren. Zeker vrouwen en kinderen zouden niet mee mogen komen. Dat is dus ook onderdeel van die dromerij, tenminste voor de meerderheid.

Stemmen horen

Ik ben momenteel bezig een tweede boek te lezen van Kamel Daoud. Na zijn 'aanvulling' op L'étranger van Camus (Moussa of de dood van een Arabier) met heel Algerijnse alledaagsheden. In Zabor is een hartstochtelijke schrijver bezig en het lijkt soms ook wel op een niet echt bewerkt dagboek. De nogal eenzame en teruggetrokken auteur komt wel wat mensen tegen, maar hoort ook stemmen.

Vroeger had ik al eens gelezen dat stemmen horen (zoals de profeet Mohammed, maar tot in de New Age, A Course of miracles, ook gedicteerd door een stem) bij ongeveer 10% van de bevolking voorkomt. Het blijkt (nog steeds) zo te zijn: https://www.psychosenet.nl/psychose/psychose-symptomen/stemmen-horen/ schrijft erover en beschouwt het niet zonder meer als een ziekte (als staat die site wel vol met allerlei enge en nader verschijnselen).
Ik vroeg er een bevriende psychiater over die vertelde dat hij nog kort geleden over zijn vakgebied had gesproken voor een aantal imams. Een Turkse imam vertelde hem dat hij het vaak had, vooral als hij langs een kerkhof kwam en dan stemmen van de overledenen hoorde. De man heeft hem en de anderen daar gerustgesteld: zo lang als je er geen last van hebt en het in je leven en contacten niet stoort is er niets aan de hand. Je kunt het gewoon als een normaal verschijnsel accepteren en waarderen. De ietwat wereldvreemde auteur, de ik-persoon van Zabor, is er helemaal fanatiek mee bezig, geneest en beschermt zo ook allerlei mensen.