maandag 24 oktober 2016

Koptische kerk in Utrecht

Op zaterdag  22 Oktober 2016 was er een symposium in de Koptische kerk aan de Adriaan van Bergenstraat 61 in Utrecht. De oude parochiezaal was helemaal vol, met zo'n 130 bezoekers. Ik kwam 10 minuten te laat en vond achteraan nog maar net een stoel. Het was een presentatie van de orientaalse kerken: eerst Ethiopiërs die begonnen met zingen, in het wit geklede mannen tegenover de vrouwen.
Daarna was er een monnik van de Syrische christenen uit Glaner (Twente) die een mooi verhaal hield over de preken/gedichten, memre, van  Efrem, de Syriër, bekend bij vele gelovigen omdat ze die mee kunnen zingen. Het poëtisch en narratieve  is in die kerk belangrijke dan het reflexieve: theologie wordt er geschreven in poëzie (zoals de javaan in macapat). De gouden tijd is voor hen 300-700, preken op het ritme van Dante, steeds 2 regels, rijmend. Daarna kwam er iemand van de koptische kerk, met een soort zwarte helm als hoofddeksel.

Bij de Kopten is de reis/vlucht naar Egypte belangrijk: God (=Christus) bezocht immers eerst Egypte, voor hij ging preken in Palestina. Hier dus ook een houtsnijwerk van die vlucht met de palmboom waar zij rustten. En links daarvan die zwarte 'helm' van hun leiders. Daaronder Joris de drakendoder. Ik ben zelf nu bezog met een icoon waar de Aartsengel Michael de draak doodt, maar meestal is het daar toch wel Joris zelf.


Er was nog een Armeens Apostolisch koor met zeer krachtige vrouwenstemmen, alsof het geschoolde operazangeressen waren. Leuk detail: hun hoofddoek was van de Maria van Lourdes. Er was ook een jonge Ethioposche vrouw van 22, die een tienerdienst leidt, naast haar HBO studie maatschappelijk werk.Zij kent het Nederlandse jargon (was overigens in Leiden geboren): zij is opgevoed met de waarden en normen van de Ethiopische Kerk.
Het symposium was eigenlijk georganiseerd vanwege een boek van  Jaap van Slageren over deze kerken. Er zijn er 38 (plus twee kloosters): 11 Syrische, 8 Koptische, 7 Armeense en dan nog 12 Ethiopische en Eritrese. Zij claimen een 60,000 gelovigen. Laat de veelkleurigheid bloeien ook in deze kerken!

Transformaties van een kerkgebouw

In 1960 opende de CGK, Christelijk Gereformeerde Kerk aan de Adriaan van Bergenstraat 61 een kerkgebouw, Eben Haëzerkerk, aanvankelijk ook nog gebruikt door de Vrijgemaakten. Dit gebouw werd enige jaren geleden verkocht en werd toen een sportschool.
De kale rechthoekige ruimte is sinds 10 maanden in gebruik door Chinese Boeddhisten, vooral vertegenwoordigd door enkele Engels sprekende nonnen. Ze zijn verschillend van die van de Zeedijk in Amsterdam (die komen uit Taiwan), maar hier komen ze van Peking, in ieder geval van het vasteland van China, waar hun leider een oude tempel (Longquang) weer helemaal in glorie heeft hersteld en nu dus ook een verstiging in Utrecht heeft geopend.

Kennelijk is de tempel in enkele containers zo uit China gekomen. Volledig en kant en klaar. Aan de buitenkant  alleen wat wolkjes en wat aardige bewakers-leeuwen.
Binnenin zijn de drie grote beelden: in het centrum de historische Buddha Sakyamuni van 500 v Chr. met het rad van de leer. Links de Buddha Amida, die een Lotus in de hand heeft. Rechts een genezende Boeddha met een kom waarin een genezende drank zit. De andere figuren zijn boddhisattva's  allemaal mannen, al zien ze er nogal vrouwelijk uit (of ik begreep de non niet goed).
Er staan voor het altaar alleen kaarsen en flesjes water, alles vrij sober.
om binnen te gaan moet je een beschermende doek om je schoenen doen, zodat de vloer schoon en mooi blijft. Er stonden gastvrouwen buiten om eventuele bezoekers welkom te heten. Maar er was geen Nederlands-  en Engelstalige lectuur.

Haal bijzonder zijn de wanden die, buiten de deuren of het hoofdaltaar, bedekt zijn met een 1800 afbeeldingen van Kwan-Jin of een of andere boddhisattva. Een serene sfeer. De tempel ligt zo'n 100 meter van een vroegere katholieke kerk (met een klooster van monialen van St Monica), nu in gebruik door de koptische christenen. Zo steekt het geloof steeds weer elders zijn kop op.