Avila

Na het gezellige, wat protserige maar toch erg provinciale Aranjuez en het overdonderende Toledo gingen wij in de kou naar het hoge (1100 m!) en veel kleinere Avila. Er is een grote serie palacio, herenhuizen of stadspaleizen dus, die ook zijn opengesteld, maar die hebben wij maar even overgeslagen. Belangrijkste voor ons was Avila toch wel vooral de middeleeuwse sfeer, de intact gebleven stadsmuren, zeker zo mooi en nog echter dan die van Carcasonne, maar vooral de stad van Jan van het Kruis en de grote Teresa.

Het was lente (en na 13:00 ook best wel warm), nog veel sneeuw op de bergen in de omtrek  en Karel had dus zijn jasje maar aangetrokken, al was het al warm toen wij in Aranjuez vertrokken.

Ook hier, als in Toledo een kerk waarbij het centrale deel is ingenomen door twee afscheidingen: priesterkoor en de plek voor de kanunniken. Maar erom heen valt nog heel veel te zien. Een Santiago Matamoros, die ergens in Noord-Spanje in 844 de Spanjaarden tegen Moren hielp tijdens een veldslag, waarom hij die bijnaam kreeg en de grote verering in Compostella. hier midden in de bovenste rij van de retabel.

De twee mystieke en tegelijk kerkhervormende leiders van het Spanje van de contra-reformatie. Over Jezuïeten hoorden of zagen wij hier weinig, nog minder over de neigingen van sommige Spanjaarden tot het volgen van de Reformatie (bijvoorbeeld Michel Servet).

Aranjuez

Tijdens onze reis, medio mei, door 'Het Hart van Spanje', logeerden wij eerste enkele nachten in Aranjuez. Daar is een koninklijk paleis uit de 2e helft 18e eeuw. Veel barok en rococo. meer Metamorphoses van Ovidius dan christelijke kunst. Meer Hercules en Jesus dus. Het begint al met het grote paleisgebouw zelf, waar de roof van een jonge dame door Hercules wordt afgebeeld. Masochisme: in het #metoo tijdperk zou je zelfs demonstraties hiertegen mogen verwachten. En pogingen om zo'n groot beeld maar wat verder weg te zetten. Ik heb er in de avond een decente, niet zo duidelijk foto van gemaakt.

Onze krachtpatser gaat niet zo vriendelijk met de jongedame om. En dat blijft ook nu aan de openbare weg staan.
Wij hebben vooral in het park gewandeld en zagen daarin zo wat mooie fonteinen, nog weer een Casa del Labrador, een extra koninklijk verblijf. Niet alleen middeleeuwen en renaissance dus, daar in het hart van Spanje.

Het paleis en het zeer grote park eromheen is gebouwd in een scherpe bocht van de Taag en van allerlei kanten heb je mooi zicht op de rivier. We hebben er ook in een voor ons doen zeer sjiek restaurant gegeten en heerlijke wijn gedronken.
Wat de beelden betreft denk je nu toch eerder aan kitsch, alleen klassieke ideaal-types, dan aan tot de nieuwe verbeelding sprekende vormen.

Joden en Moslims verdwenen uit Toledo

Toledo is nu deels een moderne stad, groots gebouwd naast de middeleeuwse, die vol is met toeristen. Dat oude Toledo was kennelijk altijd grotendeels een christelijke stad, zij het met een joods en een moslim ghetto. Van de moslims zagen wij weinig meer, maar er is moeite gedaan om in het oude joodse ghetto sommige gebouwen te herstellen. De oude synagoge is nu een prachtig monument van de geïntegreerde hoge Spaanse cultuur, met een verfijnde hoofdzaal die voor het mooiste van de gothiek niet onder hoeft te doen.

Bovenaan een maquette van de oude stad met het Joodse ghetto uitgelicht:vanwege de grote hoogteverschillen lopen de nauwe straatjes helemaal kriskras dooreen, maar daarbij is toch het een en ander aan grote schoonheid bewaard gebleven. In het midden hierboven een fragment van de grootste van de 8 synagogen, Sinagoga de Santa Maria la Blanca (in 1405 werd het gebouw een kerk, nu dus weer terug 'joods'; na eeuwen tolerantie kwam er in 1391 een pogrom met veel moorden op Joden).
Het woonhuis van El Greco is vlak bij deze synagoge en bij wijze van karikatuur is er een rijtje met12 beelden van apostelen neergezet: net zo moeilijk te achterhalen wie-wie is, als bij de schilderijen.
De stichter van de grootste synagoge, Simon Ha Levi, staat er ook bijna als een karikatuur, hierboven  aan het begin van het rijtje apostelen. Betekenis? Hieronder nog eens uitvergoot.

De verwarrende geschiedenis van de stad kom je overal tegen: het Visigotisch museum was dicht (tussen 14:00-16:00), straten vol met oude geschiedenis en jonge mensen. Van Kruistochten tot angst voor IS.

Het mooiste werk van El Greco is ongetwijfeld de begrafenis en Ten-hemel-opneming van de Graaf van Orgaz. Maar (terecht) mag je daarbinnen geen foto's maken. Uiteindelijk is alles eigenlijk al zoveel honderden keren gefotografeerd. Maar we willen het toch zelf echt zien en dan onze eigen foto's in onze herinnering meenemen.