Demonstreren heb ik niet zo vaak in mijn leven gedaan. 2 oktober dan toch maar een keer, tegen het CDA-plan om de macht te gaan delen met VVD en PVV. Ik ging in het kader van de 'bezorgde burgers' die ondersteuning geven aan Nederland Bekent Kleur. Het was een groepje van vijf mensen, waarvan ik Liesbeth Schlichting kende uit de Janskerk in Utrecht. Ik heb een kleine toespraak voorbereid, die hieronder volgt. Ik heb hem twee keer, ingekort en gewijzigd gehouden. Het bleek van te voren niet in te plannen hoe het zou lopen. Ik heb uiteindelijke wachtende CDAers toegesproken. Het geheel was ook best vrolijk: clowns met leuzen als 'Eigen clowns eerst', uitdrukkelijk een wat vage boodschap met minieme verwijzing naar Wilders vai haardracht. 14 particulieren hadden een groot scherm opgesteld, waarop die prachtige tekst: "Het gaat niet om het accoord, het gaat er om met wie u het sluit." Daarop volgden dan enkele seconden van een venijnige maar belachelijke toespraak waarin zegt dat het CDA betekent: Christenen Dienen Allah. Na afloop koffie drinken in een winkelcentrum dicht bij. Uiteindelijk was bijna 1/3 van de CDA congressanten tegen. Stevige groep tegen dus.
Zelf deelden wij toverballen uit om het CDA uit te dagen kleur te kennen: de eigen kleur en tegelijk de veelzijdige kler van de Nederlandse samenlaving.
Beste vrienden van een Nederland dat dynamisch, modern, democratisch en vooral kleurrijk is. Wij zijn hier vandaag bijeen om het CDA af te houden van een gedoog-kabinet. Daarbij moeten we ons afvragen wie is het die gedoogt? Na het lezen van het gedoogaccoord is het duidelijk. Dat stuk lijkt een soort acte van overgave. Het is een deel van het CDA dat het wel OK vindt, alias gedoogt, dat de PVV door mag gaan met haatzaaien tegen een miljoen moslim in Nederland,in ruil voor regeringsdeelname.
Iedereen van ons is hier met zijn kleine eigen agenda en ervaringen. Ons hoofddoel is beperking van de uitstraling die de PVV krijgt in deze makkelijke positie: wel pluche en aandacht, geen verantwoordelijkheid.
Die beperking van de PVV macht willen we bereiken door het CDA te wijzen op de eigen missie en doelstelling. Het CDA zegt een middenpartij te zijn: zelf ook verdeeld in een christelijk-sociale en een rechts-conservatieve vleugel. Laat het CDA die veelvormigheid in zichzelf erkennen en niet aanschurken tegen extreem rechts. Laat het CDA zelf zijn kleuren bekennen!
Het CDA noemt zich een christelijke partij. Die partij moeten een nieuwe spiritualiteit in een seculariserende wereld vinden en ondersteunen. Veel moslims in Nederland voelen zich hiertoe aangetrokken en op alle niveaus van de partij zijn er moslims te vinden. Zoals Job Cohen vanuit zijn joodse traditie al zei: Jacob heeft hier voor een bord linzensoep een eerstegeboorterecht gekregen. Shame you, CDA! Vooral voor de moslims die in jou een toevlucht wilden vinden. Laat het CDA zelf zijn vele kleuren bekennen!
Vanuit mijn eigen vakgebied, islamwetenschap en interculturele theologie, wil ik hier nog een opmerking aan toevoegen over wat de Rotterdamse deelraadwethouder Alaatin Erdal vroeg. Wat is de visie van het CDA op de Islam? Is het genoeg als Verhagen zegt dat er vrijheid van godsdienst blijft? Is dat niet wat erg magertjes? CDA beken je kleuren eens!
Het CDA is niet langer aan kerken, denominaties of zelfs religies gebonden. Ten opzichte van het Jodendom hebben katholieken en protestanten zich bekeerd: het zijn niet langer Jezusdoders, maar er wordt snel en gemakkelijk gesproken van een joods-christelijke traditie die een belangrijke wortel voor de Nederlandse en Europese cultuur is.
Maar die cultuur verandert, zei ook de niet-westerse allochtoon Prinses Maxima. Zou het CDA dan niet wat actiever en positiever naar moslims toe moeten zijn? CDA laat je diepste kleuren eens eerlijk zien!
Islamisering een gevaar? Wie zegt dat? In 1940 was het Koninkrijk der Nederlanden nog voor 60% moslims. In naam van Wilhelmina en onder toezicht van haar koloniale ambtenaren waren er beperkte sjarie’a rechtbanken voor familiezaken. Dat liep heel redelijk. Een veelvormige islam kon zich daar verder ontwikkelen. Nederland is een handelsnatie: al vanaf de VOC-tijd. We zijn niet met 20% van de wereldbevolking in oorlog. Van Marokko tot Indonesië . We zijn geen cowboys, maar Sindbad-handelaren. Laat dat ons cultuurideaal zijn. Veelkleurig. Daarom roep ik jullie allemaal op om tot actie over te gaan, de toverballen te verspreiden en het CDA op te roepen tot veelkleurigheid en wijde betrokkenheid, wat dat is zijn diepste kleur.
Karel@steenbrink.nu (Emeritus hoogleraar interculturele theologie, Universiteit Utrecht)
