Syrische Christenen aan de Nederlands-Duitse grens

In oktober 2010 ben ik met een groep cursisten van HOVO Doetinchem en enkelen uit Eindhoven naar het Syrisch-Orthodoxe klooster in Glane gegaan. De cursus heette Van Jezus tot Mohammed en laat zien hoe verscheiden het jonge christendom was. De islam is daar als een eigenzinnige beweging uit voortgekomen. Veel ontleend aan het joods-grieks-christelijk religieus denken en doen en natuurlijk ook eigen vondsten. Speciaal werd daarbij het christendom benadrukt dat de grote concilies van de 5e eeuw niet aanvaardde, de Jacobieten en Nestoriaan, Syrisch-orthodoxe christenen. In de lijn van die cursus hebben we een bezoek gebracht aan het mooie complex van de Syrisch-Orthodoxen in Glane, ten oosten van Hengelo, tegen de Duitse grens aan. De eersten kwamen er in een klooster van Paters dat leeg stond en verhuurd werd als pension voor gastarbeiders in de textiel. Dat waren vooral Syrische vluchtelingen/werkzoekers. Van pension werd het (weer) klooster en er kwamen gebouwen bij: een grote kerk, gastenverblijf en ontmoetingscentrum en vooral aan kolossale begraafplaats.
We begonnen buiten bij de eerste europese metropolitane aartsbisschop, staande in beeld gebracht buiten. We hadden twee rondleiders: een goed docent en spreker Pater Sait en een electriciën uit Amsterdam die een aantal dagen per week vrijwilligerswerk in het klooster doet en de organisatie hielp.

In het oude klooster (tot 1910 zusters, daarna paters) was nu een mooie kapel in de orthodoxe stijl en verblijven voor de vier paters en vier zusters die in het klooster wonen (dubbelkloosters van mannen en vrouwen zijn tamelijk gewoon in deze gemeenschap).
Pater Sait gaf daar met overheadsheets een mooi college over de geschiedenis van de Nestorianen tot hun komst naar Europa: 50,000 in Europa, waarvan 30,000 in Nederland.


Sociale controle in de gemeenschap is behoorlijk sterk. Je hoort in de gemeenschap te trouwen. Enkele keren per jaar naar de parochiekerk of liever nog naar het klooster in Glane waar de Europese aartsbisschop resideert. Voor de bouw werden donaties geworden en er waren gedetailleerde lijsten op een schilderij en zelfs bij de grote nieuwbouwkerk in marmer van de donoren. De liturgie is hier zeer belangrijk. Een gewone dienst duurt zo'n vier uur en Pater Sait raadde de priesters van de gewone parochies wel aan om die stevig in te korten tot hooguit twee uur, want mensen blijven meestal maar 15-30 minuten in de kerk en gaan dan weer. De taal is ook vreemd: nog steeds het Syrisch uit de 4e eeuw van Efrem de Syrier, terwijl dat ook al weer helemaal verschillend is van Turks, Arabisch of Nederlands. Bepaald dus geen kerk die holt om zich aan de moderne tijd aan te passen. Is dat de kracht of zwakte? Natuurlijk hebben zij in de islamitische meerderheid van Iran, Syrië, Turkije en Irak ook al weinig keuzes!



Enkele beelden hieronder ook nog uit de grote kerk, waar vooral de crypte interessant is: daar worden de priesters. diakens en bisschoppen begraven. De laatste zittend op hun stoel. Er kwam dus aan wat laconieke beschrijving hoe de dode bisschop op een zetel wordt vastgebonden en recht gehouden tot ze in hun graf in de crypte terecht komen.
Het is in Nederland verboden (sinds 1800) om mensen in kerken te begraven. Dat is nu een privilege voor de koninklijke familie in Delft. Maar via goede verzoeken aan de regering in Den Haag kregen ze toch voor deze crypte ook een ontheffing.



Hoogtepunt van de excursie was wel het gigantische kerkhof, vol met marmeren graven en dan is dit pas een jaar of 15 in gebruik: vanuit heel West-Europa komen Syrische christenen hier hun doden begraven. Zij mogen rusten in vrede!