Bern

11-13 Maart 2014 was ik in Bern voor een lezing over Christelijke Kerken en Duurzame Ontwikkeling in Indonesië, bij de onderzoeksgroep over modern niet-westerse geschiedenis. Zij hebben een aardig project over de periode 1975-1995, waar antropologen en historici werken aan het verzamelen van feiten en dromen. Sabine Zurschmitten deed veldonderzoek en vrijwilligerswerk in de buurt van Ruteng, bij katholieken en moslims. Zij is klaar met haar proefschrift. Zoekt een uitgever, netwerken en perspectief voor onderzoek. Noemi Rui begint nog en wil vooral archiefonderzoek gaan doen: bij de dromen van de de grote kerkelijkeontwikkelingsorganisaties en de realiteit van de Basler Mission, Franciscaanse OFMCap in Zwitserland.
Ik gaf een aantal case-studies van het werk voor Catholics in Independent Indonesia, 1945-2010 dat nu bij de uitgever ligt, vooral over de grote ontwikkelingsplannen van de jaren 1960-70 en de veel bescheidener ideeën uit de latere periodes. Alsof de decentralisatie juist bij particuliere ontwikkelingswerkers al veel eerder is begonnen. De eerste Flores-Timor Plannen van 1965 was nog een collectie van bijna 400 projecten die een spectaculaire 'take-off' zouden moeten geven aan die gebieden: landbouw, transport, handel, onderwijs. De realiteit bleek ingewikkelder en de taak van religieuze instellingen toch bescheidener.

Het was wel een mooie ervaring weer in Bern te zijn.Ik was het eerst in Juni 1989 bij wat toen nog ECIMS  heette, the 7th European Colloquium on Indonesian and Malay Studies onder leiding van Wolfgang Marschall, (geb. 1937 in Selesia, nu dus al stevig met pensioen). Er was een heel klein vliegveld: de maatschappij vliegt met toestellen waar 30 passagies in kunnen (heenreis 10, terug zo'n 20). Bern is nooit kapot gegooid, is wel hoofdstad, maar een relatief klein bestuurscentrum. Prachtige kathedraal, vooral aan de buitenkant.

Voor de kathedraal staat een beeld van Mozes die wijst op het tweede gebod: geen afbeeldingen maken. De beeldenstorm van 1529 heeft hier niet zo huisgehouden als elders: veel prachtige ramen zijn de Münster bewaard gebleven en zeker het laatste oordeel. Zei Robert Heinze, postdoc bij niet-westerse geschiedenis (specialisatie Zuidelijk Afrika, modern): de mensen die de hel ingedreven worden zijn veel interessanter dan die voor de hemel.

Veel oude kerkschatten zijn in het Historisches Museum ondergebracht, waaronder deze dodendans (uit een klooster: wel een 20 afbeeldingen). Er was ook een prachtige set van konklijk paar uit Bali: in de kelder stond een mooie collectie voorwerpen uit het oude Azië.

Top voor Bern is natuurlijkde deftige grote winkelstraat met die lange serie van portieken, de grote klok bij een oude poort. Prachtige stad, zo rustig, deftig en ietwat saai. Zeker nog geen voorbeeld van een utopia, al zijn de zaken er wel goed geregeld.