Napraten

In 1968 las ik aan de Nijmeegse universiteit mijn eerste kleine stukje Arabisch. Het was een verhaal over een groep mannen die een reis maakte per boot van Baghdad naar Basra. Tegen de avond nam een jood zijn zak met wijn en nam er een dronk uit. Hij zei 'Prima spul. Ik heb het mijn vertrouwde slaaf bij de beste wijnwinkel van Baghdad laten halen. Altijd goede wijn.'. En tot zijn buurman: 'Hé moslim, wil jij ook wat hiervan?' De man zei: 'Nou, graag!' De Jood: 'Hoe kun jij als moslim mij vragen om wijn?' 'Wel, zei die moslim, wie zegt mij dat het wijn? Ik hoor het van een jood, die het heeft van zijn slaaf die het weer van een wijnverkoper heeft.'

Dit verhaaltje is een van de anecdotes die kritiek geven op de traditionele islamwetenschap. Bij de studie van de uitspraken van Mohammed, die niet in de Koran staan maar in de hadith, (de islamitische tegenhanger van de Joodse Talmoed) moeten er steeds twee zaken worden gescheiden. De inhoud van de uitspraak, matn, maar daarnaast de keten of isnad van overleveraars. Moslimgeleerden hechten nogal eens veel waarde aan die keten van getuigen en zo is er allerlei eigenbelang en onzin in de islamwetenschap gekomen. In de hele geschiedenis van de islam is er dus ook een tegenbeweging die de hadith wil zuiveren van allerlei onechte uitspraken. Veel van die uitspraken in de grote boeken spreken elkaar immers tegen en geleerden kunnen dus vaak kiezen. Zo gaat dat bij de grote religies: terug naar de bronnen betekent meestal dat je zelf uit de oude voorraad toch iets nieuws weet te halen.

Bolkestein doet in de Volkskrant van woensdag 26 augustus ook zoiets. Hij citeert David Suurland, gepromoveerd, dus met academisch gezag bekleed. Suurland citeert weer Ibn Taymiyyah, al-Ghazali en enquetes uit 'onderzoeken'.  En dan blijkt maar weer eens 'Jihadisme heeft alles met islam te maken'.  Islam betekent 'onderwerpen, je aan God toevertrouwen'. Ja, dat kan op allerlei manieren uitgelegd worden en  Bolkestein doet dat dus op zijn manier. Dat is de de islam volgens Bolkestein. Waarom doet Bolkestein dat? Geen idee? Om stemmen van de PVV terug te winnen? Om minder vluchtelingen toe te laten? Om zijn eigen god te behagen? Laat hij zich bekeren tot de waarheid, die complexer is dan wat in het brein van Bolkestein kan of mag binnendringen!