Portugese impressies 3: Estremoz en Elvas. Hergebruik, ook van heiligenverhalen

Tijdens onze Portugese reis (2e de eerste reis was in juni 2012 toen we naar het noorden gingen, langs de kust tot Porto, toen via binnenland terug) lazen we Saramago. Mooiste boek is zijn Memoriaal van het klooster, over de eerste helft van de 18e eeuw  en de bouw van het klooster van Mafra, beetje Sint-Pieter-achtig, neoclassicistisch, toen rommelig en verwaarloosd: voor de helft een militaire academie die weinig indruk op  ons maakte. Alleen erg groot.
Maar het Saramago-boek is  geweldig. Zo tegen het einde van het boek als het klooster wordt ingewijd en een hele serie heiligenbeelden worden aangevoerd (Ned. vertaling, 284-7). De mensen kennen er maar een paar, zoals de blote Sebastiaan  met pijlen in zijn lichaam. Bij het vervoer wordt er onderweg een pastoor bij geroepen, want de mensen willen weten wie er is uitgebeeld. Maar hij kan het ook niet allemaal vertellen. 'Aan heiligenfiguren is er voor elk wat wils. Wil men een heilige die zich toelegt op tuinderswerk en beoefening van het schrift, dan hebben we Benedictus. Wil men een leven van ontzegging, wijsheid en zelfkwelling, trede dan Sint Bruno naar voren. Wil men weer een ander, een om kruistochten te prediken en jonge kruisvaarders te werven, dan is er geen betere dan Sint Bernardus. De drie vormen hier een groep, misschien omdat ze eendere gezichten hebben, misschien omdat hun aller deugden bij elkaar opgeteld een eerlijk man zouden opleveren, misschien omdat hun naam met dezelfde letter begint...'

In Estremoz zagen we een beeld van koningin Isabel (1271-1336) die geld aan de armen weggaf. Vaak zelfs. Haar man zag haar een keer weggaan en vroeg wat er in de rok zat: bloemen kon zij laten zien. Een verhaal dat ook wordt vertelt over haar collega Elisabeth van Thüringen (ook 'van Hongarije' omdat ze daar geboren was). Zij leefde van 1207-1231 en is wel bekender, maar deze Isabel komt dus van het paleis van Estremoz. Rondom de bovenstad aldaar ook de bekende goed onderhouden muren en een mooi paleis (rechts) dat nu een pousada is. Maar niet voor ons, want wij gingen die dag verder naar Vila Vicosa.

Vlak bij de Spaanse grens ligt de vestingstad Elvas. die het tot de lijst van UNESCO werelderfgoed heeft gebracht vooral voor de vestingwerken.Het kasteel schijnt Romeins-Moors te zijn, maar alsmaar herbouwd en vooral de vestingwerken uitgebreid zo groot als die van Naarden. Maar die liggen mooier in het water en omringd door grasvelden. Hier moet je op de middelste foto goed kijken om te zien dat er inderdaad zo'n grote uitstulping aan de vestingwerken ziet. Mooie smalle straatjes met veel bloembakken, witte huisjes, perfect vakantiegevoel! De kathedraal ziet er uit als een stuk vestingwerk ook, maar schijnt toch uit de 16e eeuw te zijn. In andere plaatsen zijn ze meteen na de reconquista begonnen aan een grote kathedraal (zo ook in Evora).