Geld van God

Er is wat ophef over geld en God. Nu gaat het vooral over subsidies die ultra-orthodoxe moslims, vooral uit Saudi-Arabië, Koeweit en Qatar geven aan salafistische moskeeën in Nederland. Er zouden 'lijsten' van donaties zijn. 10% van de moskeeën zou om buitenland geld hebben gevraagd. Politieke partijen stellen beperkende wetgeving voor. Maar de Christenunie is gereserveerd. Terecht: Seegers was zelf voor de zending in Egypte werkzaam en zal best aardig wat Westers geld voor Koptische christenen aldaar hebben doorgesluisd.
In Indonesië is het zo dat conservatieve moslims ook gemakkelijk geld kunnen krijgen uit die landen in het Midden-Oosten. Liberale moslims doen ook graag een beroep op Cordaid, Ford Foundation, Adenauer-Stiftung. Zo gaat het geld van God naar de verschillende stromingen toe.
In 1978 heeft de Indonesische regering al een keer geprobeerd greep te krijgen op de religieuze liefdadigheid, via buitenlands geld. Toen was er een debat waar het precies over ging: sommigen suggereerden dat het een beperking van de christelijke missionaire activiteiten betrof, omdat er tegelijk een beperking op visa voor buitenlandse religieuze predikers kwam, westerse missionarissen dus Maar anderen suggereerden weer dat de maatregel juist tegen de fundamentalistische moslims was. In feite kwam er van die financiële beperkingen weinig terecht: fundamentalistische moslims halen het geld liever contant uit hun zak bij bezoeken, terwijl de banken gewoon geld konden blijven overmaken. Een hoop gedoe toen, maar er kwam geen effectieve controle.

In 1970-1 deed ik mijn veldonderzoek voor een dissertatie over islamitische internaten, Pesantren, in Indonesië. Kiai Imam Zarkasji van de Pesantren van Gontor vertelde mij, dat hij eind jaren 1930 van de gouverneur van Oost Java, Charles van der Plas, geld had gekregen voor de bouw van de eerste moskee van zijn instelling, waar het Arabisch én het Engels de voertalen waren, omdat naast de Islam ook de moderne (=westerse) wereld moest worden bestudeerd. Het geld haalde Van der Plas uit de grote loterij voor de planters van Oost-Java. Nu is gokken en ook een loterij voor moslims verboden. Maar Zarkasji accepteerde het geld graag: als het dan haram was bijeengebracht kon het toch maar het beste op een religieus gezien te accepteren wijze gebruikt worden. Iedereen heeft dus ook wel weer zijn eigen sturing voor dat noodzakelijke goedje.