zondag 2 september 2018

Iran zonder Islam in Assen

Het Drents Museum in Assen heeft een mooie tentoonstelling vanuit het bezit van het nationaal museum in Teheran. Het is geen rondreizend circus, maar volgens de berichten op initiatief en via rechtstreeks contact met die instelling vanuit Assen. Beetje hulp van Thomas Erdbrink er bij, maar toch; allemaal heel mooie spullen uit dat museum. Deels archeologie, de mooiste spullen van opgravingen uit oude tijden. 400 voor Christus begonnen ze daar met landbouw en veehouderij, oude steden, ongeveer tegelijk met het oude Egypte. 500 voor Christus was er al het gigantische rijk van Cyrus en Darius en daarna de strijd met de Grieken waar Alexander won of verloor, hoe je het ook bekijkt.

De schaal boven is zo'n voorbeeld van mooi aardewerk, al bijna 4000 jaar geleden gemaakt. Er waren 200 voorwerpen, de meeste redelijk klein, dus alles bijeen niet zo'n heel grote tentoonstelling, maar wel mooi getoond. De vitrines waren grotendeels ingepakt in een soort Perzische tapijten, die kennelijk voor deze gelegenheid zo waren gemaakt.
Dit is een afgietsel van een van de grote beelden van de tijd van de oude vorsten, Darius en dat soort dus. Het mythische dier daarboven is een symbool van het Zoroastrianisme, Ahura Mazda, de strijd tussen de goed en kwaad. De koning (3e van links, voor twee paleisdienaren) vertrapt een vijand en een hele serie staat er nog achter. De teksten die hierbij geschreven zijn waren in diverse vormen van het oude schrift en hebben veel betekenis gehad voor latere ontcijfering van die taal.
Het laatste rijk, van de Achaemeniden heeft zich (weer) uitgeput in een strijd tegen de Grieken van Heraklius. Daarover gaat sura Rum (30) van de Koran. Het stortte na de komst van de Islam tussen 636-640 helemaal in en de Islam werd de dominantie religie van het vroegere Perzische rijk.
Maar er was maar heel weinig van die islam te zien: een enkele bismallihi in Arabisch schrift op dit schaaltje, waar verder een vogel een slang aanvalt.
In de sociologie van Ibn Khaldun wordt een contrast gemaakt tussen de drie oude Islamitische volkeren: de Arabieren hebben een zuiver, maar wat streng en strak monotheïsme, ethische richtlijnen (zoals het Joodse geloof); de Perzen houden van de grote mythische verhalen en van filosofische overwegingen (zoals de grieken in de geschiedenis van het Christendom), terwijl de Turken de religie goed hebben georganiseerd (zij zijn dan de pendant van het soldaten- en bestuurdersvolk van de Romeinen in het christendom).

Geen opmerkingen: