Houdbaarheid

Wij zijn een reis naar Tunesië aan het voorbereiden en in dat verband lees ik over en van Augustinus, de grootste Tunesiër ooit, vind ik zelf nu. In het kader van het opfrissen van Latijn las ik zo maar ergens in het Enchiridion een mooi stukje over de vraag wat er na onze dood met ons lichaam gebeurt en vooral, hoe dat bij de verrijzenis, opstanding uit de dood weer zal terugkeren. Na de dood wat dat een lijk, vergaat, wordt in andere organisen opgenomen, wellicht omgespit, in een appelboom omgezet in fruit, en ga zo maar door. Worden nu al die delen toch weer in het oorspronkelijke lichaam opgenomen? Nee, zegt Augustinus: bij de opstanding komen ze er wel weer in terug, maar niet precies.
Voor liefhebbers van het Latijn even de tekst: Ipsa igitur terrena materies quae discedente anima fit cadaver, non ita resurrectione reparabitur ut ea quae dilabuntur et in alias atque alias aliarum rerum species formasque vertuntur, quamvis ad corpus redeant unde dilapsa sunt, as easdem quoque  corporis partes ubi fuerunt redire necesse est.
Tweemaal alias staat echt in mijn tekst, maar het is verder toch goed te begrijpen. Bij erkenning van de grootsheid van Augustinus moeten wij toch erkennen dat zijn scheiding van lichaam en ziel niet houdbaar is, hoe mooi het ook zou zijn. Daarmee valt dus zijn hele leer, bijna vanaf de erfzonde tot aan de opstanding uit de dood.

Nu even naar zijn collega-bisschop, Wim Eijk.  Die heeft onlangs een van zijn weinige interviews gegeven aan het Reformatorisch Dagblad en zegt daarin dat de besluiten van het Concilie van Trente blijven staan, ook die van de vervloeking van leer én persoon van Maarten Luther. Want er staat immers: 'Wie dit... zegt,  anathema sit', Ja, en die leer van Trente over de transsubstantiatie, die werd door Luther ontkent..
In 1962 zei mijn brave Pater Anselmus Kockelmans, filosoof en docent: die natuurfilosofie van de Middeleeuwen moet je wel leren, anders begrijp je in de theologie die transsubstantie niet. Ja, het  klopt helemaal niet meer, dat je een wezen van de uiterlijke verschijning kan onderscheiden, maar op die logische leer is dat soort theologie gebaseerd.
Kockelmans liet me van Thomas ook het werkje De ente et essentia  lezen. Ik moest het navertellen over het verschil tussen forma en materia, hoe de materia van engelen de forma van de mens wordt enz. Zo mooi. 'Ja zo mooi, jammer dat het niet klopt' zei Kockelmans dus. Ja, die wereldbeschouwingen, geloven, visies en theologieën hebben allemaal een houdbaarheidsdatum van enkele eeuwen. Maar dan is het ook echt over. Zo dus ook met veel van Trente.