Kader Abdolah (her)schrijft een fantastisch mooi boek

Kader Abdolah publiceert een nieuw boek: Salam Europa! Het is een reisverhaal van de grote sjah uit de tweede helft van de 19e eeuw, Nasr al-Din Shah Qajar. Geboren in 1831 werd hij de sjah in 1848 en kort na terugkeer van een reis naar Europa in 1896 neergeschoten in Teheran. Hij schreef een reisverhaal dat ook in het Duits is uitgegeven (zelfs in het Nederlands, maar dat heeft de bibliotheek in Utrecht niet). Aanvankelijk was ik even teleurgesteld, want de reis wordt ook al kort gemeld in het eerdere boek van Abdolah, De Koning uit 2011. Dat boek speelt toch voornamelijk in Iran zelf.
Abdolah vertelt het verhaal weer in kleine episodes. Er staan helemaal geen foto's in, terwijl wel uitvoerig verteld wordt hoe hij in Londen en parijs werd gefotografeerd. Ik vond een prachtige foto van zijn ontmoeting met koningin Victoria. (Eerdere steden op de reis waren Moskou, Sint Petersburg, Berlijn, Keulen, Brussel, Rotterdam en Amsterdam).

Abdolah voert ook een aantal beschrijvingen in van het onderzoek, waarvoor ook een studente, Iris, wordt vermeld. Ook zijn er korte berichten over zaken in de Nederlandse of Europese samenleving, vooral over de stroom vluchtelingen. Abdolah geeft geen analyse van problemen in de maatschappij, en al helemaal niet iemand die oplossingen zou willen geven. Op blz. 300 heeft hij een ontmoeting met een meisje/jonge vrouw Salma, die hem geen hand wil geven en gesluierd loopt. Hij vraagt waarom ze dat is gaan doen. 'Ik weet het niet begon Salma. Ik had genoeg van alles. Nederland had me niets meer te bieden Wat Nederland me wel bood was te mager, ik kreeg het er benauwd van. Blote benen, drinken, roken en blowen maakten me alleen maar eenzaam ...  Geleidelijk ontkiemde er iets in mijn hoofd. Een sluier ...  Het was eigenlijk een golf waardoor ik getroffen werd, een golf die me met zich meevoerde, ik had er bijna geen grip op.
Abdolah gedraagt zich als precies observator, niet als beoordelaar, laat staan als oplosser. Hij gunt zich wel wat vrijheden wat het historische verhaal betreft, want dat mag een verteller doen (blz. 344). Jaartallen houdt hij dan ook helemaal niet van. Ik vond het een stijl die me aan de wajang deed denken: allemaal korte episodes los van elkaar, niet teveel psychologie, langzame ontwikkeling wordt niet geschetst, eerder allemaal sprongen in het verhaal. Maar een schitterende aaneenschakeling van boeiende taferelen en gebeurtenissen!. Om te herlezen.