Yunus Emre in Amsterdam

Sinds enige jaren (2010) is er in Turkije een regeringsinstantie die zorg draagt voor Turken in het buitenland: Directoraat voor Turken in het Buitenland en Gerelateerde Gemeenschappen. De instelling dient om de banden met Turken-buiten-Turkije aan te halen en tevens ook om de Turkse cultuur bekend te maken. Froukje Santing schreef er een kleine bijdrage over in het boek van Gürkan Celik en Tijl Sunier, Het Nieuwe Turkije (Delft Eburon, 2015). Sinds die tijd is er ook een serie van Yunus Emre Instituten geopend, waar de Turkse taal en cultuur wordt bevorderd. In Amsterdam is einde vorig jaar zo ook een Yunus Emre instituut gekomen. Het is vergelijkbaar met het Erasmus Instituut in Jakarta voor de Nederlanders, de Instituts Descartes voor de Frans en Goethe Institut voor de Duitsers. De Britten hebben hun British Council. Het wordt ook wel soft diplomacy genoemd: geen harde onderhandelingen over veiligheid of economische samenwerking, maar tentoonstellingen van schilderkunst, poëzie lezen met elkaar.

Op een van de mooiste punten van Amsterdam, aan de Weteringskade 28, tegenover het Rijksmuseum is sinds oktopber 2016 ook een Yunus Emre Instituut begonnen. Directeur is Drs Fatih Okumus. Hij was bij Henk Vroom bezig met een dissertatie over de specifieke vragen aan imams in Nederland. Vanwege het overlijden van Vroom in 2014 is die promotie nog even uitgesteld. Nu is hij bezig met inrichting en netwerk van het nieuwe instituut. In dat kader bracht ik onlangs een eerste bezoek aan het prachtige pand. De Turkse ambassade heeft kennelijk gekozen voor een prestigieus pand. Er is een kleine kantine, bibliotheek (nog leeg), drie leslokalen voor kleine groepen en een fors auditorium waarin lezingen voor zeker een 100 aanwezigen kunnen worden gehouden.
Wat reguliere cursussen betreft zal het instituut zich richten op de taalcursus Turks. Men denkt niet in eerste instantie aan 'oude' Nederlanders die Turks willen gaan leren, maar toch ook vooral aan mensen van Turkse afkomst in Nederland die het Turks niet meer voldoende beheersen om een goed gesprek in het Turks te begrijpen of moderne Turkse literatuur te lezen. Of wellicht om de Turkse preek in een goede moskee te kunnen volgen als die (nog) in het Turks wordt gegeven.

De inrichting was zakelijk-sjiek-modern. Interessant waren de schilderijen aan de muur: Turks, maar ook wel modern. Een van de stafleden is dan ook opgeleid op een moderne kunstakademie. De tulp is natuurlijk hét symbool voor de Turks-Nederlandse betrekkingen, want in de 17e eeuw was er al een grote hype of Tulipmania in Amsterdam toen ongelooflijke bedragen voor tulpen werden neergeteld. Er waren mooie afbeeldingen met kalligrafie, niet te veel.
27 januari vindt er al weer een avond met mystieke gedichten van Yunus Emre (12490-1321), maar ook moderne  gedichten. Yunus Emre is een jongere tijdgenoot van de grote dichter Jalaluddin 'Maulana' Rumi, die in deftig Perzisch schreef. Yunus Emre schreef als eerste bekende in het Turks. Hij is de Turkse Jacob van Maerlant de eerste grote Nederlande dichter (al schreef van Maerlant meer hofkronieken en encyclopedisch werk; Emre is meer de man van de mystieke school. Hier een klein citaat:
Kom, laten we vrede sluiten,
Wij zijn geen vreemden voor elkaar.
Ons paard staat al gezadeld;
We hebben leren rijden, al hamdu lillâh (Alle lof zij Allah).
God doordringt de hele wereld en kosmos,
toch wordt Zijn werkelijkheid aan niemand openbaar...
Daarom is het beter Hem in jezélf te zoeken...
Dáár vind je’m dáár...