Gülen en Ghazali

Ik ben momenteel samen met Gürkan Celik bezig om een hapbare versie te maken van het hoofdwerk van Fethullah Gülen, de nog steeds omstreden Turkse moslimleider. Het heet Sufism in de Engelse vertaling. Een eerste deel van de vier is al vertaald, uitgegeven en nu op internet beschikbaar: fgulen.com/nl/publicaties/basisconcepten van het soefisme. Steeds wordt één term besproken, zo'n 35-50 per deel en daar wordt dan in zo'n 500-1000 woorden een aantal losse beschouwingen over gegeven. Van deel II heb ik nu al stuken vertaald met titels als Zelfbeheersing, vrijheid, menslievendheid, verfijning, kennis, wijsheid, onderscheiding.
De structuur van Sufism doet op het eerste gezicht denken aan het grote werk van Imam Ghazali die zijn hoofdwerk ook in vier boeken verdeelde. Een belangrijke vergelijking tussen de twee personen is ook wel dat zij allebei een lange tijd in vrijwillige ballingschap zijn gegaan. Al-Ghazali (sterf 1111, gemakkelijk te onthouden) was docent aan de universiteit van Baghdad rond 1080 in een tijd van de Assasijnen, de mystiek-terroristische sekte die in de Caucasus hun centrum hadden en veel aanslagen pleegden op mensen die hen niet zinden. Net als de Taliban en IS deden zij ook aan drugshandel en kidnapping, want het geld was ook belangrijk. Muhashishin, dus hasj-kwekers en -gebruikers is hun Arabische naam. Ze sloten ook wel allianties met de kruisvaarders tegen andere moslims.

Boven staat hier een afbeelding van Franciscus (in 1218 ontmoet hij de sultan van Egypte). Daaronder het eerste van de vier delen van Sufism van Fethullah Gülen.
 
Veel hoofdstukken van Ghazali zijn ook een beschrijving van deugden, vooral in de delen 3 en 4. Maar de eerste twee delen van Ghazali zijn toch meer een soort uitleg van de catechismus: de basisverplichtingen van moslims zoals het gebed vijfmaal per daag, de armenbelasting, bedevaart naar Mekka, komen in het eerste deel uitvoerig ter sprake. In deel II staan veel sociale verplichtingen (waaronder een zeer soepel en praktisch hoofdstuk over sex waarin mannen wordt aangeraden om niet teveel aan eigen genot te denken maar de vrouw ook te laten genieten: islam is hierin heel wat realistischer en vrouwvriendelijker dan veel christelijke handboeken).
Gülen zegt steeds dat de sharia moet worden opgevolgd en dat een uitgebreider aandacht voor het spirituele daarop moet volgen. Maar de sharia laat hij vrijwel onbesproken, geen debat over allerlei kleine geboden en verboden, maar positieve verhalen over karakter-verbetering.

Achmed Akgündüz, rector van de IUR, Islamitische Universiteit Rotterdam, heeft herhaaldelijk verteld dat hij in 2003 twijfelde of hij de uitnodiging om in Rotterdam rector te worden wel moest aannemen. Hij had toen ook naar Princeton University kunnen gaan. Hij kreeg een visioen van Said Nursi in zijn droom. Herhaaldelijk zelf. Nursi zei dat hij naar Rotterdam moest gaan 'want de christenen van Europa kunnen de secularisatie alleen niet aan. Wij moeten hen helpen.'
Ik lees en vertaal nu  Gülen om te kijken ook of de mensen van Europa met deze spirituele adviezen geholpen worden. In de komende meer Gülen dus!